Onaindia Santi
Amoroton jaioa (1909). Karmeldarra.
Idazle ugaria; eragille ta argitaratzaille aspertu-eziña. Nok esan zenbat lan egin dauan euskeraren alde, batez bere gerra osteko urte luze illunetan?
Bizkaieraz eta gipuzkoeraz, itz-lauz eta neurtitzez, goi maillako euskera landu, garbi ta aberats bat lortu gurean diardu. Izen-orde oneik erabilten ditu: «Igotz», «Otarri» eta «O.».
Bere idazlanik onenak oneixek dira:
«Milla euskal-olerki eder». Euskal-poesiaren antolojiarik andiena.
«Iru poema». Tagoreren iru poema euskeratuta. Bizkaieraz.
«Eguneroko Mezea». Bizkaieraz.
«On-bidea». Santa Teresaren «Camino de perfección» euskeraz, aita Linorekin batean. Bizkaieraz.
«Gure bertsolariak». Gure bertsolari ta bertsolaritasuna ezagutzeko liburu ederra. Bizkaieraz.
«Jolasketa». Eskola-umeentzako kanta, jolas eta ipuin lorategia. Bizkaieraz eta gipuzkoeraz.
«Bergiliren idazlanak osorik». Ibinagabeitia ta bien artean itzulita. Gipuzkoeraz.
«Danteren Jainko-antzerkia». Danteren «La divina comedia». Gipuzkoeraz.
«Odak». Horaciorenak. Gipuzkoeraz.
«Esoporen ipuiñak». Bizkaieraz.
«Larrea eta karmeldarrak». Bizkaieraz.
«Giza-bizia». Gipuzkoeraz.
Eta abar eta abar.