Leizarraga
Biblia'ren euskeratzea. Leizarraga'ren izkuntza «oraino traslationetan beintzat usatu gabea» zen (Erreginari). Gainera itzulketan zeatz ari bearra, al zuen zeatzena edo «fidelkiena», ta etzezaken beste edozein gaietan bezala biur-gaietik aldegin. Jainkoaren «hitzari deus edeki eztakion, ez eratxiki, egin ahal dudan fidelkiena egin dudala» (ibid.).
Euskalkiaren bat-egiteari ere begira zion: «guziei adieraziteari iarreiki gatzaitza, eta ez xoil, edozein lekuko lengoage bereziri; eta badakigu ezen, denborarekin anhitz eta anhitz hitz eta mintzatzeko manera eridenen dela obra huntan bertzela hobeki erran zatenik» (Heuskaldunei). Bai naski, ba zekien zenbait itz eta esaera obeki esan zitezkela euskeraz, baino ala ere lardaska-samar egina da euskeratze ori: latinean dagon bezalatsu utzia. Ba dire itz eder bakar batzu, labaki zabalean zizek-antzo. Oriek ar dezazkegu iruditu txarrik eta begi-okertzerik gabe, ezpaitzion yaramon itz-berritzeari. Artaz, balio aundiagokoak. Gramatiko'ak ere euskal-aditz edo berbo'rik ugariena Leizarraga'n arki dezaket. Ez dagokot orretaz iritzi emaitea. Leizarraga'k, beraz, euskal-aditza ugaria eman digu, itzulketa lardaska, izketa erraza, errazegia, ta idaztankera ez gisakoa. Torizu erakusburu bat:
«Eta Jakobek engendra zezan Joseph, Mariaren senharra, zeinaganik yayo izan baita Jesus, zein erraiten baita Christ».
Badakizu, adiskide: ez Maria'rengandik, Maria'ren senarrarengandik jayo zen Jesukristo, Leizarraga'k dionaz. Olako utsegite mandorik ez duzu arkituko Leizarraga baitan, baino euskera olakotsua beti. Leizarraga'ren euskeratik egun ari dugunera ba duzu bidealdi.