Oihenart (1657)
Gizon landua ta asko-jakina duzu Oihenart. Atsotitzak edo errefrauak biltzen ari izan zelako esker onik eman bear diogu euskaldunak. Baita ere poeta landuxea izanik, neurtitz politak utzi zizkigulako. Etxepare baino landuagoa, zailuagoa, arinagoa. Maite-leloetan ari izan zen maizenik. Baditu burutapen ugari, erderatik artu arren, euskerara ederki egokitzen dituenak. Bein edo bein bere-berezko burutapena bide du. Maitearen eskuetaz dio:
...eskua argi
nola arroltze berri erruna.
Eskua argi, arroltze errun-berria bezala. Euskal-yoskerarik eztute neurtitz oek, baino arruntean bai Oihenart'enak.
Ortzak aintzintzen txuriz
e (do) zein esne ixurkorri
Gainerakoz bihotza
ala utritxa ala ordotsa,
duen, isterbegiak
porogatuz biotsa.
Gainerakoz, biotza urritxa (ezi-bera) duen ala ordotsa (ezi-kaitza), arerioak progatutakoan esan beza.
Biblia'ren usaia ere ba dario noizpenka.
Neurketa Dechepare'k baino banakoitzagoa: zortzi silabaduna naiz bere bera, naiz zazpikoarekin naaste badarabila; zazpikoa ere bai, seirekoaz, naiz zazpikoaz antai bedi ahapaldia. Bost silabadun neurtitz lo-argarria ere oitu zuen. Atzenik gerka-latiñen Asklepiade-ahapaldia euskerara aldatu zigun, edo antzekoa.
Gau-egun goiz-arrats, edate-yatean
ebilte-gelditze, yaikite-etzatean
zuzaz dizut pensamendu
ene penen luzamendu.
Gaur den egunean ere lanik aski Oihenart'en neurtitzak baino legunagorik, landuagorik, jasoagorik egiten. Notitia utriusque Vasconiae latinez baitago, besterentzat igorriko dizut, euskal-arloari nagokala. Latina ere landuxkoa zizun Oihenart'ek eta ez da atrigarri euskal-idazle bikaina izan izatea.