literaturaren zubitegia

1.063 idazle / 5.111 idazlan
7.824 esteka / 6.304 kritika / 1.828 aipamen / 5.567 efemeride

A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
U
V
W
X
Z
«Bizkaiko euskal olerkariak»
Santi Onaindia

Egilea editore, 1990

 

Felix Zubiaga Legarreta

(1932-....)

 

        Ona aipu zabala artuz doakigun azken orduko olerkaria, or-emengo sariak eskuratua beintzat. Ortarako, umetatik ez eban giro txarra izan bere errian. Maiz esan oi dogu au, zera, ingurua lagungarri jakula irudimen lanerako. Eta Errigoiti'ko semea dozu Zubiaga, 1932-2-22'an jaioa.

        Gazte au ikasle errimea izan jatzu. Pasiotarra, urte mordoan Euba'n daukaguna. Amaika urtetandik, au da, 1944'tik, Pasiotarren Ikastetxeetan ikasi ebazan Humanidadeak, Filosofia ta Teologia; eta geroago, 1977'an, Letrak Deustu'ko Ikastetxe Negusian. Eskola ta ikastoletako maisutzan emon dauz bere urterik erdiak.

        Idatz-zale goiztar, Deustu'ko «Redención» aldizkariko Euskal Atalean egin ebazan lenengo pausoak, gero ipuin, antzerki labur eta olerkigintzan ekiñik. Iru eraotan saritua izan da. Fitxa au osotzeko eskatu neutsazan idatzitxoan, nik baiño obetoago, berak esango dausku zelako idazle bideetatik ibillia dan asieratik gaur arteraiño.

        «Olerkiak irakurtea beti gustatu izan jat —diraust kartan—, Baina olerki barriak egiterainoko nire zaletasuna azken amarkada onetatik onakoa da. Bertso moduko nire leen-olerkiak umeentzat eginiko Pinto elebarri eta beste testo liburuetan aurkitzen dira. Nobelagintzan be sarri erabilli det errekurtso au. Ala Rh-Odolestuak, Expedientea ta Andre-tituloetan.

        »Baina olerkiak egiteko zanak geroago emon eustan, azken aldietan agertu izan diran baldarkeria asko erakurri eta gero, Nik ba dot ganora hoberik eta honeek baino herriari jakinazoteko mezu bikainagorik. Horrela argitaratu neban Kuntzemendi (1981) eta 1985 Arrese ta Beita Saria dan Zure argien Kliskak eta Uraren ohikuna (1989). Beste dozenerdi bat titulu argitaratu arte ez dot etsiko, Jainkoa lagun».

        Eta olerkiari buruzko oarkizun onekin amaitzen dausku. «Olerkigintzan —idazten dau— gehien gogoko jatazan ritmoak herrikoiak dira, alan txikitan entzuniko koplak edo bertsolarigintzako hainbat. Alan da be, olerki bakoitzak bere ritmoa behar dauelakotan nago, dala araudi batera lotua edo bere araudiko. Musika, ritmoa bai, baina muina eta bihozkera daukana. Poesia zer dan? Egilearen eskua izaki-gizakiengan idoro eta beragaz bateratsuko abes-aalegina da, besteak beste».

        Esanaren eredu legez, irakur egizuz ondorengo lau lanok.

 

                ITZAL

 

                Itzala dabil

                norbere jarrai.

 

                Itzalak daraitso eguzkiari,

                itzalak darraisku noranahi hara,

                itzala diabilku salaketari,

                itzalak jan baleu itzala bera!

 

                Itzala diabilku

                jarraiki gertu.

 

                Itzala arrastan kerizpe makur,

                bera edo geu gara gaizkile lapur,

                ostetik diatorku edo aurrez-aur.

 

                Itzala diabilku

                jarraiki gertu.

 

                Kainen errua jasarriz ete?

                Orban baltz hori garbi daiteke?

                Itzela da itzala, baltz ezinbeste,

                Ilunpe-semea geuterane gaute.

 

                Itzala dabil

                norbere jarrai,

                inguma norbera

                ingura nahiz.

 

 

                PASIONEA

 

                Argi-semea eta

                argi bera hiltean,

                eguzkik arpegia

                —lurrikaraz lurdia—

                ezkutatu eban.

 

                Burruka izugarria

                hantxe gertatu zan.

                Bizitza ta Erio

                alkarren arerio,

                bat erasotean.

 

                Bizitza gurutzatu,

                hila izan zenean,

                erori zan Erio

                t'ez dauka hagaitio

                nausitzeko indar.

 

                Bizitza nausitu zan

                tinko koraina,

                pekatuen ordaina,

                ilunpeko koraina,

                pekatuen ordaina,

                kitua izan bait-zan.

 

 

                URZULO

 

                Zeu zaren iturri bizia baztertuz

                gogozko egarria asetzeko ez diren

                urzulo ahortu liluraz joatzuz

                eskutik joaken ames ur bilatzen.

 

                Zeu zaren betiko poesia itxita,

                poesia ustezko t'ez uste daroen

                jainkosa jausien bularren irrikaz

                ederti galduen erauskin usmatzen.

 

                Bihotza berbera ur bizi zuloa

                dozuna lagata, deslaitu joatzuz

                etsipen gazitan norbera t'hurkoa

                itoazoz gogaituaren gogaituz.

 

                Oi zure deiari baleutse jaramon!

                «Zatoze edatera gaur nire uretik

                ta diruz behartsu eta ezain zarenok

                asetu zaiteze gogara dohanik».

 

 

                URTEGI AHOR

 

                Urtegi danak ahortu ondoren

                igarle aizun,

                herria eremuz zehar daroe

                hamaika maisuk.

 

                Herriak, egarri bai da,

                ur bila dihardu

                etsipenaren errogatiba

                madarikatuz.

 

                Deabruari deitzea

                alper erregu:

                errmu ahorrak zelan leikie

                uraz erantzun?

 

                Sinbolu barik, diabolua

                daukela lagun,

                ezingo zara, herri ari, osatu

                horreen milagruz.

 

                Ur bizitza zaitez itzuli,

                herri penatu,

                —Urtzi-ren urak urtegi,

                ez dira amaitu—

                igarle honeen jokua

                galgarri jatzu.

 

        Danok ez gaitu, egia, eritxi bat-bardiñak dardaratzen, baiña niretzat auxe da egiazko poesia: pentsamentuz labur ta zorrotz, jantziz dotore ta biotzondoz sutua. Olerkiok bada olako zerbait.

 

Bilaketa